مطالعه اثر تراکم بوته بر عملکرد و اجزا عملکرد در سه ژنوتیپ مختلف بخود در شرایط دیم شمال خراسان

به منظور مطالعه اثرات تراکم بوته بر عملکرد و اجزا عملکرد در سه ژنوتیپ نخود تحت شرایط دیم شمال خراسان تحقیقی در زمستان 1373 در ایستگاه تحقیقاتی منابع طبیعی شمال خراسان (سیساب بجنورد) به مرحله اجرا در آمد. هدف بررسی اثر تراکم کاشت بر خصوصیات مرفولوژی، فیزیولوژی، عملکرد، اجزا عملکرد و درصد پروتئین دانه در ارقام مختلف نخود تحت شرایط دیم بود. رقم کاکا از تیپ دسی و رقم جم و یک توده محل از تیپ کابلی با سه تراکم 20 و 30 و 40 بوته در مترمربع در یک آزمایش فاکترویل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که افزایش تراکم از 30 بوته به 40 بوته در مترمربع تاثیری بر عملکرد نداشت . در تراکم 20 بوته در مترمربع عملکدر کمتر از دو تراکم دیگر بود در این تراکم علیرغم اینکه عملکرد تک بوته افزایش یافت ولی این افزایش نتوانست کاهش عملکرد ناشی از پایین بودن تراکم را جبران کند. تعداد ساقه فرعی، تعداد غلاف ، تعداد دانه در بوته و شاخص برداشت در رقم کاکا نسبت به دو رقم دیگر بالاتر بود ولی بدلیل پایین بودن وزن صد دانه در این رقم، عملکرد آن نسبت به دیگر ارقام افزایش معنی داری را نشان نداد. ارقام از نظر درصد پروتئین دانه در تراکمهای مختلف اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند. بررسی مراحل رشدی ارقام نشان داد که رقم کاکا نسبت به دو رقم دیگر زودرس تر بود لذا به نظر می رسد برای شرایط دیم مناسبتر از دو رقم دیگر باشد. هر چند بین تراکم 30 و 40 بوته در مترمربع از نظر عملکرد اختلاف معنی دارای مشاهده نشد ولی بدلیل محدودیتهای محیطی در شرایط دیم تراکم 30 بوته در مترمربع بعنوان تراکم مناسب توصیه می شود.